OSAMU TEZUKA 手塚治虫 – Meester van de Manga (Deel 2 - Latere carrière)

Tezuka bleef invloed uitoefenen en latere belangrijke werken van hem zijn Ode to Kirihito (きりひと讃歌 Kirihito Sanka), MW (ムウ), Ayako  (奇子) en Message to Adolf (アドルフに告ぐ Adorufu ni Tsugu).

Ode to Kirihito (きりひと讃歌 - 1970-71)

Het verhaal gaat over de jonge dokter Kirihito Osanai en zijn pogingen om een kuur te vinden tegen een vreemde ziekte die de slachtoffers vervormd zodat ze eruit zien als ‘hond-mensen’. In zijn zoektocht wordt hij zelf besmet door het virus en hij onderneemt een wilde odyssee rond de wereld om alsnog een oplossing te vinden. Hij stoot echter voortdurend op onbegrip, onwetendheid, vijandigheid en angst bij de mensen die hij ontmoet…

 

'Ode to Kirihito'

 

 

MW (ムウ - 1976-1978)

MW is een snoeiharde thriller over de bankier Michio Yuki die een dubbel leven leidt. Naast zijn werk is hij ook nog verwikkeld in een aantal kidnappingen, waar hij zowel het slachtoffer als de afgeperste persoon vermoordt nadat hij het losgeld heeft opgestreken. Na zijn daden zoekt hij toevlucht bij de katholieke priester  Garai. De twee mannen delen een verleden. Ze waren, 15 jaar geleden, de enige overlevenden na een ramp met een gifgaslek op een militaire basis op een klein eiland dicht bij Okinawa. Michio heeft echter het gas MW ingeademd waardoor hij later ‘crimineel krankzinnig’ werd. De priester, gebonden aan zijn eed, besluit Michio niet aan de politie uit te leveren. Zijn stilzwijgen wordt echter zwaar op de proef gesteld als Michio steeds meer gruwelijke moorden pleegt en er een groeiend plezier aan beleeft.

 

'MW'

 

 

Ayako (奇子 - 1972-73)

Centraal in het verhaal staat de aartsconservatieve familie Tenge, met aan het hoofd de chagrijnige patriarch Sakuemon. Dagelijks ergert hij zich aan de teloorgang van de traditionele Japanse normen en waarden, aan het Amerikaanse gezag tijdens de bezetting na WWII en vooral aan de hervormingen die onder druk van dit bestuur worden doorgevoerd. Sakuemon vindt alleen troost bij Ayako, zijn oogappel, die door verschillende familieleden seksueel wordt misbruikt. Uit angst voor onthulling besluit een familielid Ayako op te sluiten in een kelder, waar ze het grootste deel van haar tienerjaren doorbrengt. Ze ontsnapt uit de kelder en blijkt in geen enkel opzicht opgewassen tegen de dagelijkse werkelijkheid…

 

'Ayako'

 

Message to Adolf (アドルフに告ぐ - 1983-85)

Het verhaal speelt zich af voor de Tweede Wereldoorlog en vertelt over drie mannen met dezelfde voornaam: Adolf. De eerste is Adolf Kamil, een Jood die in Japan woont; zijn vriend, Adolf Kaufmann, zoon van een Duits consul en een Japanse moeder en Adolf Hitler. Adolf Kaufmann vindt toevallig geheime documenten waarin bewijzen staan dat Adolf Hitler Joodse roots heeft. Een ingewikkeld net van intriges ontvouwt zich en de levens van de drie Adolfs beginnen zich te verwikkelen…

 

'Message to Adolf'

 

Deze werken kunnen allen ondergebracht worden bij de moderne stripromans. De manga’s zijn volgens mij een schoolvoorbeeld van Tezuka’s ongeëvenaarde stijl. Complexe, volwassen verhalen over familiewaarden, verraad, politiek, oorlog, geweld, waar heikele onderwerpen als rassenhaat, antisemitisme of incest niet worden geschuwd.

De tekenstijl is zo typisch dat je ze met de ogen dicht kunt herkennen. Aan de ene kant de directe, bijna eenvoudige klare lijn en de strakke, ultra realistische decors. Aan de andere de bijzonder rijke, super gedetailleerde, aan de Japanse houtsnijkunst verwante invullingen.

Dit alles wordt gepresenteerd in een zeer onconventionele stijl die veel meer aan film doet denken dan aan een stripverhaal.

 

Overlijden

Het bericht van Osamu Tezuka’s dood verscheen slechts vluchtig in enkele kranten buiten Japan. In eigen land werd hij echter als een heilige berouwd. Zijn overlijden aan maagkanker op 9 februari 1989, verraste de Japanners meer dan die van Keizer Showa een aantal weken ervoor. De jongere generatie treurde om zijn dood en in de media verschenen talloze biografieën over zijn leven. Zijn reputatie als een van de meest productieve en getalenteerde naoorlogse mangaka groeide explosief. Tezuka schreef en tekende een record van ongeveer 150.000 pagina’s voor 600 manga’s en 60 geanimeerde werken, essays, lezingen en filmrecensies. Hij is houder van ontelbare prestigieuze prijzen en awards en in 1994 werd het ‘Osamu Tezuka Manga Museum’ geopend in Takarazuka.

 

Besluit

Westerse bezoekers aan Japan vinden het vaak moeilijk te begrijpen waarom Japanners zo verzot zijn op manga. Zeker als ze zien dat volwassen mannen en vrouwen op de trein van en naar het werk compleet verdiept in hun wekelijkse vervolgstrips zitten lezen. Het antwoord op deze vraag is: Japan had Osuma Tezuka, de rest van de wereld niet…

Tezuka heeft manga echter wel populair gemaakt in de westerse wereld, maar ondanks een trouwe schare fans en liefhebbers blijft het toch een niche publiek. Getuige hiervan is dat onlangs de allerlaatste manga is verschenen in een Nederlandse vertaling omdat de afnamemarkt gewoon te klein is. Gelukkig zijn er de vele (en uitstekende) Engelse vertalingen die ons toelaten de unieke wereld van het Japanse beeldverhaal te blijven ontdekken

 

Osamu Tezuka

 

OSAMU TEZUKA 手塚治虫 – Meester van de Manga (Deel 1 - De vroege jaren)

Manga

Manga 漫画 is de Japanse equivalent van het stripverhaal en heeft de term ontleend aan een in 1814 uitgegeven boek van de houtsnedekunstenaar Katsushika Hokusai: Hokusai Manga . Het is een boek dat een grote verscheidenheid beelden weergeeft uit het dagelijkse leven in het Japan van de 19e eeuw. 

Een striptekenaar van manga wordt mangaka genoemd en heeft in Japan een ‘superster’ status. Japan heeft meer vrouwelijke striptekenaars dan Europa of Amerika. Binnen de Japanse cultuur heeft manga een belangrijkere positie dan strips binnen de westerse cultuur. Manga wordt gerespecteerd als een kunstvorm en als een vorm van populaire literatuur.

De grote grondlegger van de hedendaagse manga is Osamu Tezuka



Katsushika Hokusai – ‘The great wave of Kanagawa’

Osamu Tezuka 手塚治虫

Vroege jaren

Osamu Tezuka werd geboren in Toyonaka, Osaka, op 3 november 1928, maar groeide op in het nabijgelegen stadje Takarazuka. Zijn ouders waren progressief en maakten deel uit van de hogere middenklasse, met een grote belangstelling voor kunst. Zijn moeder hield van drama en zijn vader van film (twee zeer belangrijke factoren die we in bijna al zijn werk terugvinden…). Als kind tekende Tezuka veel en hij toonde een opmerkelijk talent.

Tijdens zijn jeugd was hij getuige van de militarisering en de steeds belangrijker wordende rol van propaganda in Japan. Hij ondervond de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog aan den lijve toen hij als tiener getuige was van de Amerikaanse luchtaanval op het Kyobashi Station in Osaka op 14 augustus 1945. De aanval kostte het leven aan 710 mensen. Dit bewoog hem ertoe vrede en respect voor alle levende wezens te verkondigen.

Disney strips en tekenfilms werden gedistribueerd in Japanse boekhandels en cinema’s tijdens de geallieerde bezetting tussen 1945 en 1952. Beïnvloed door tekenaars uit de Disney-stal en de soepele, 'grote kinderogen'-stijl van Amerikaanse tekenfilms als Betty Boop, kregen zijn karakters vaak ook deze fysieke ‘kinderhoofd-trekken’ mee.

Vroege carrière

In 1946 debuteerde Tezuka als mangaka met Ma-chan no Nikki (マァチャンの日記帳), een eenvoudige Yonkoma (een 4-plaatjes gag) die dagelijks in de krant verscheen.



‘Ma-chan no Nikki’

Zijn innovatieve technieken waren toen al aanwezig: de panelen waren als een film, die actiedetails toonden met technieken zoals slow motion en het snel inzoomen naar close-ups. Dit soort visuele dynamiek werd alom overgenomen door latere mangaka.

Populariteit

In 1952 begon Tezuka aan Jungle Taitei (ジャングル大帝 Janguru Taitei), een manga over dieren in Afrika die leren om samen te leven. Een jaar later begon hij aan Astro Boy(鉄腕アトム Tetsuwan Atom), een verhaal over een robotkind dat vecht voor de vrede (Tezuka werd hierbij beïnvloed door Pinokkio en Superman). Deze werden snel klassiekers en behoren tot op heden tot zijn meest geliefde werk.




‘Jungle Taitei’

'Atom Boy'

Volwassen manga

In 1954 begon Tezuka zijn belangrijkste werk, Feniks (火の鳥  Hin o Tori), te tekenen. Het is Tezuka’s meest intellectueel uitdagende werk. De zoektocht van de mens door de eeuwen heen naar de mythologische feniks en naar onsterfelijkheid wordt gebruikt als kader voor de analyse van de zin van het leven. Feniks maakte deel uit van de stijl Gekika (manga voor volwassenen) die in het midden van de jaren 50 verscheen. Zelf noemde Tezuka Feniks zijn levenswerk.

‘Feniks’ (Hi no Tori)

 Wordt vervolgd...

Cthulhu cultist (Scibor Monstrous Miniatures)

Dit is een van de vier cultists uit Scibors 'Cthulhu' lijn (28mm). De figuren zijn goed gedetailleerd, doch vereisen heel wat kuiswerk. Ook belangrijk is dat ze een 'bad' kunnen gebruiken (lauw water en zeepsop) omdat de olieachtige substantie van de mal nog aan de miniatuur kleeft. Doet men dat niet (zoals ik de eerste maal), schilfert de verf er gewoon af... Dit is cultist één...

 

This is one of the four cultists from Scibor's 'Cthulhu' range (28mm). The figures are well detailled, but ask quite a lot of preparing first. Also important: they can use 'a bath' (lukewarm water and soap), because the oil like substance from the cast still sticks to the miniature. If you don't do that (like I didn't at first), the paint will flake... This is cultist one...